منسوجات فنی
منسوجات فنی همان محصولات مصرفی صنایع نساجی هستند که عمدتاً کاربرد آنها در صنایع دیگر است و به عنوان مواد اولیه در صنایعی همچون ساختمان، اتومبیل، راهسازی، هواپیماسازی و …. مورد استفاده قرار میگیرد. دستهبندی این نوع منسوجات براساس نوع کاربرد در صنایع مختلف صورت می پذیرد.
منسوجات فنی همان محصولات مصرفی صنایع نساجی به غیر از پوشاک معمولی هستند که عمدتاً در صنایع دیگر کاربرد دارند. درواقع، این محصولات به عنوان مواد اولیه در صنایعی همچون ساختمان، اتومبیل، راهسازی، هواپیماسازی و …. مورداستفاده قرار میگیرد. به اینگونه محصولات صنایع نساجی، منسوجات فنی یا صنعتی (Technical Or Industrial Textile) گفته میشود. به عنوان مثال، البسه کارگرانی که با آتش یا شعله سروکار دارند، با رویکرد مقاومت در برابر حرارت، مواد شیمیایی، مواد باکتریایی و …. از مواد اولیه، طرح، بافت و نقشه خاصی برخوردار است و در بازار معروف به منسوجات حفاظتی یا ایمنی (Protective Textile) میباشند.
عوامل مؤثر در تولید منسوجات فنی
به طور کلی توجه همزمان به چند عامل در تولید منسوجات فنی بسیار ضروری و حساس است. اولین عامل، مواد اولیه مورداستفاده در منسوج است که با توجه به مصرف نهایی آنها میتواند متفاوت باشد. به عنوان مثال پارچه مورد استفاده در البسه آتش نشانان باید ذاتاً نسوز باشد و از مواد اولیه و الیاف خاصی تولید میشود ضمن اینکه طراحی و دوخت آنها نیز باید به گونه ای باشد که حداکثر محافظت از آتشنشان را در مقابل آتش به همراه داشته باشد. در مقابل، البسه افرادی که در محیطهای با شعله یا اجسام گداخته سروکار دارند لازم نیست که از الیاف ذاتا نسوز تهیه شود و فقط لازم است که مواد اولیه مصرفی مقاوم در برابر شعله باشد. از دیگر فاکتورهای مؤثر بر منسوجات صنعتی، ترکیبات مواد اولیه و مشخصات مواد مورد استفاده است، به عنوان مثال جنس (طبیعی یا مصنوعی بودن) و نوع نخ (تولید شده از الیاف کوتاه یا انواع نخهای فیلامنتی)، چند لا بودن نخ، نمره نخ، سیستم ریسندگی و کیفیت آنها بسیار حائز اهمیت است.
بعد از جنس و نوع نخ مورد استفاده، ساختمان یا روش تولید پارچه و طرح و مشخصات بافت و ویژگیهای ساختمان پارچهای که از این نخها بافته میشود است که تعیین کننده رفتار منسوجات فنی است و باید موردتوجه قرار گیرد. بعد از بافت و تولید پارچه، نوع تکمیلی که بر روی پارچهها صورت میگیرد، از دیگر عوامل تأثیرگذار بر کیفیت و بویژه رفتار مورد انتظار منسوجات فنی است. برای اهداف، رفتارها و مصارف خاص از مواد و روشهای تکمیل ویژهای برای پارچههای تولید شده استفاده میشود. مثلا برای تکمیلهایی همچون ضد چروک، ضدآب یا ضدباران، ضدچرک، و ….. از مواد و روشهای تکمیلی ویژهای استفاده میشود که ضمن دادن ویژگی مورد نظر به پارچه به سایر خواص پارچه صدمه نزند و یا دوام و عمر مصرف منسوج را کاهش ندهد. البته لازم است ذکر شود که در کنار انواع تکمیلهای شیمیایی و تر که میتوان برای پارچههای منسوجات فنی استفاده کرد، انواع تکمیلهای مکانیکی هم وجود دارند که برای بعضی اهداف از آنها بهره گرفته میشود. نوع کاربرد محصول نهایی هم از آخرین پارامترهای موردنظر است که توجه به آن ضروری است. در محصول نهایی، پارچه به عنوان ماده اولیه است که نحوه ساخت آن هم باید بسیار خاص باشد همچون پارچه مورداستفاده در ایربک اتومبیل که باتوجه به نوع مصرف نهایی توجه به تمام پارامترها و عوامل موردنظر الزامی و ضروری است. درواقع، تمام این فاکتورها از نوع مواد اولیه، تولید نخ مورداستفاده در پارچه، نوع بافت پارچه تولیدی (Woven, Knitted Nonwoven and …) و نوع تکمیل و طراحی نهایی آن دست به دست هم میدهند تا یک منسوج فنی یا صنعتی و یا Hi-Tech با قابلیت چندکاربردی برای مصارف خاص تولید گردد.
طبقهبندی منسوجات فنی یا صنعتی
دستهبندی این نوع منسوجات براساس نوع کاربرد در صنایع مختلف صورت میپذیرد. از این رو، تولید آنها با توجه به مصرف نهایی از انتخاب الیاف تا بعد از دوخت و دوز از دستهبندیهای متفاوتی برخوردار است. الیاف، نخ، پارچه و حتی نحوه دوخت و ساخت آن باید طبقهبندی گردد. به عنوان مثال، نخ مورداستفاده در طناب باید دارای خواص منحصر به فرد باشد و یا پارچه مصرفی که دارای انواع مختلف تاری-پودی، حلقوی تار و حلقوی پود، انواع بیبافتها و … است که حتی میتوان از ترکیب آنها با یکدیگر در تولید محصولات فنی-صنعتی بهره برد. درواقع، هدف اصلی برای تولید این منسوجات، مصرف نهایی این محصولات است. به عنوان مثال، در فیلتراسیون بهترین نوع منسوج، بیبافت است که برای تقویت آن میتوان از ترکیب با یک پارچه تاری-پودی و با تکمیلی خاص استفاده نمود؛ و یا در البسه ورزشی از پوشاکی استفاده میکنند که داخل آن از پنبه و خارج آن، از پارچه نایلونی استفاده شده تا پنبه عرق بدن را جذب کند و نایلون عرق جذب شده را زودتر تبخیر نماید و از سوی دیگر، خواص سایشی بالای نایلون موجب میگردد تا لباس در مقابل سایش با زمین و یا وسایل ورزشی دوام بیشتری داشته باشد.
منبع: نساجی موفق