پدر فرش ترکمن کیست؟

علت و انگیزه گرایش استاد نیاز محمد نیازی به ‌فرش و احیاء نقش‌های فرش تركمن، شركت در نمایشگاه فرش تهران در سال 1356 بود. وی در آن نمایشگاه با یك تركمن افغانی آشنا می‌شود و او می‌گوید كه در كار صادرات فرش تركمن به‌ آلمان است و فرش‌های تركمن با توجه به نقش و اصالت خود در آلمان مشتریان زیادی دارد. استاد نیازی به‌ دنبال این ملاقات به اهمیت فرش تركمن پی می‌برد. وی آنگاه فرش تركمن و نقوش آن را با دقت مطالعه می‌كند و پی می‌برد كه هر یك از طوایف تركمن نقش‌های خاص خودشان را دارند و به‌دنبال آن به‌فكر احیاء نقش‌های فرش می‌افتد و مطالعات و تحقیقات گسترده‌ای انجام می‌دهد و متوجه می‌شود 811 نقش فرش در بین طوایف و تیره‌های قوم تركمن وجود دارد و بعد به‌ فكر احیاء این نقش‌ها می افتد. 

استاد در هنگام تحقیقات خود درمی‌یابد كه هر یك از این نقش‌ها بازگو كننده بخشی از تاریخ و فرهنگ قوم تركمن هستند. وی در طی 35 سال تحقیق و تفحص در نقش‌های فرش تركمنی، در احیاء این نقش‌ها و نیز بالا بردن كیفیت فرش تركمن با بكارگیری فنون فرش ترکمن در خصوص طراحی و رنگرزی و با طراحی سیستم جدیدی از دار عمودی توانست دار افقی ترکمن را تغییر دهد.

استاد نقش قالی ترکمن را با طراحی در کاغذهای شطرنجی به شکل علمی اجرا و فرصت های جدیدی را ابداع کرد و تحقیقات جامع در مورد فرش ترکمن و دیدگاه های نویسندگان و هنرمندان را جمع آوری نمود.

همسر وی خانم قربان تاج محمد نیازی، فرزند الیاس حاجی و همسر استاد نیازی كه 70 سال از عمرش را فرش بافته است. وی كه متولد گمیشان است، در دوران كودكی خود در دبستان ایران آن زمان درس خوانده و پدرش در سال 1320 كه روس‌ها قسمت‌های شمالی ایران را تصرف می‌كنند، به‌گنبد كوچ می‌كند. وی جزء اولین شاگردان دبستان دخترانه ایران گمیشان است. استاد درباره ی همسر خود می گفت: «استاد من همسرم است و من هرچه از فرش می‌دانم از همسرم یادگرفته‌ام و تا آنجا كه من می‌دانم او تمام عمرش را فرش بافته است و در كارش استاد بزرگی تلقی می‌شود.»

استاد طی سال‌های گذشته برای معرفی فرش تركمن در بیش از 50 نمایشگاه داخلی و خارجی شركت نموده و مورد تقدیر مسئولان استانی و كشوری قرار گرفته است. در همین راستا نظر به ‌تلاش بی وقفه وی در معرفی ارزش والای فرش تركمن و احیاء نقش‌های گذشته، تمبر یادگاری با عكس وی چاپ شد و نیز جزء چهره‌های ماندگار فرهنگی و هنری كشورمان قرار گرفت. 

استاد نیاز محمد نیازی پس از 51 سال کار و تلاش و شناسایی هنر اصیل و دیرپای فرش ترکمن، در سن 86 سالگی به علت بیماری دار فانی را وداع گفت و پیكر این هنرمند در آرامگاه آق‌قایه گنبد به خاك سپرده شد.