چه کسی اولین کارخانه نساجی کشور را تاسیس نمود؟
اگر می‌خواهید بدانید برای اولین بار در چه زمانی و توسط چه شخصی، اولین کارخانه نساجی کشور تاسیس گردید مطالعه این مطلب را از دست ندهید.
فضل‌الله خان دهش معروف به عطاءالملک؛ چهره تابان صنعت ایران و مؤسس و صاحب نخستین کارخانه‌های نساجی و برق در اصفهان است که در رشته مهندسی صنایع از کالج بمبئی هندوستان فارغ‌التحصیل شد و خدمات ماندگار و ارزنده‌ای انجام داد؛ وی در اردیبهشت‌ماه سال 1240 شمسی در خانواده حاج محمدحسین ارباب شیرازی یکی از تجار معروف و با شخصیت به دنیا آمد که به نشان نزول فضل‌اللهی او را فضل‌الله نام نهادند.
دوران جوانی زندگی فضل‌الله همزمان با اواخر سلطنت ناصرالدین‌شاه قاجار بوده است و چون آن زمان در ایران مدارس جدید به سبک اروپا ایجاد نشده و پدرش مرحوم حاج محمدحسین علاقه‌مند بود که فرزندش در بهترین مدارس دنیا به تحصیل مشغول شود؛ لذا در سال 1265 شمسی او را به همراه برادر بزرگ‌ترش به هندوستان می‌فرستد تا در کالج بمبئی، که در آن زمان زیر نظر انگلیسی‌ها اداره می‌شد، تحصیل نماید؛ سال‌های تحصیل در هندوستان با شکوفایی استعداد و نبوغ او همراه بود و در همین سال‌ها با دنیای پیشرفته و علوم جدید آشنا می‌شود و به واسطه هوش و استعداد خدادادی در عرض 5 سال از کالج بمبئی در رشته صنایع فارغ‌التحصیل می‌شود. وی در این مدت با کارخانجاتی که توسط انگلیسی‌ها در هند مستقر شده بود، آشنا شده و علاقه زیادی به صنعت پیدا می‌کند.
وی پس از پایان تحصیلات در حدود سال 1270 به ایران باز می‌گردد و فکر ایجاد صنایع یک لحظه او را آرام نمی‌گذارد تا این بار به انگلستان مسافرت می‌نماید و کارخانه‌ها و صنایع نساجی منچستر را دقیقاً مورد بازدید و مطالعه قرار داده و تصمیم به خرید یک کارخانه نساجی می‌گیرد، اما به علت اوضاع نابسامان بعد از جنگ این تصمیم عملی نمی‌شود و خرید و حمل ماشین‌آلات به تعویق می‌افتد اما او از تلاش باز نمی‌ایستد و در این راه فعالیت‌های گوناگون انجام می‌دهد.
در این سال‌ها، وی در اصفهان در زمینه کشاورزی با شیوه‌های جدید، فعالیت‌های گسترده را آغاز می‌نماید و بسیاری از اراضی قهدریجان اصفهان را به زیر کشت می‌برد و زندگی روستاییان این منطقه را سروسامان می‌بخشد؛ پدر وی حدود سال 1280 فوت کرد و مسؤولیت فضل‌الله خان چند برابر شد و با توجه به برنامه‌هایی که از قبل در ذهن داشت با فروش مایملک پدرش عازم اروپا می‌شود تا کار تحقیق برای خرید ماشین‌آلات و کارخانجات نساجی را شروع نماید و پس از انجام تحقیقاتی متوجه می‌شود که با شکست آلمان در جنگ، خرید ماشین‌آلات از این کشور ارزان‌تر و مقرون به صرفه‌تر است.
با توجه به ارزان‌تر بودن ماشین‌آلات در آلمان به این کشور مسافرت کرده و با خرید ماشین‌آلات نساجی و حمل آن‌ها از طریق زمینی و دریا که با رنج‌های بسیار زیادی همراه بود؛ وی به وسیله شتر و ساربان و افراد زیاد آن‌ها را به اصفهان آورد و در اراضی تاریخی هفت دست در کنار رودخانه زاینده‌رود برای تأسیس اولین کارخانه نساجی کشور در سال 1302 اقدام کرد و این شهر را در آن زمان مجهز به کارخانه مدرن و با تکنیک جدید کرد.